Στη χερσόνησο της Αγίας Ειρήνης, στη βόρεια πλευρά του κόλπου του Αγίου Νικολάου, αποκαλύφθηκε προϊστορικός οικισμός που άκμασε κατά την περίοδο 3000-1450 π.Χ. και καταστράφηκε από ισχυρό σεισμό. Τα ερείπια των κτιριακών συγκροτήματων που βρέθηκαν αντιστοιχούν σε σύνολο κτιρίων με επιμελημένη τοιχοδομία της πρωτοκυκλαδικής φάσης (2500-2000 π.Χ.), οχυρωματικό τείχος με πύλη εισόδου στον οικισμό, βάση πύργου προστασίας και ιερό, που χρονολογούνται από τη μέση εποχή του Χαλκού (2000-1600 π.Χ.), όπως επίσης και σε κατάλοιπα του υδρευτικού και του αποχετευτικού δικτύου του οικισμού και οικία άρχοντα, που ανέρχονται στην ύστερη περίοδο του Χαλκού (1600-1450 π.Χ.) και μαρτυρούν μυκηναϊκές και μινωικές επιδράσεις.
Ακολουθώντας το χωματόδρομο που ανηφορίζει προς την πλαγιά, συναντά κανείς μονοπάτι (στα δεξιά), το οποίο οδηγεί στο ακρωτήρι Κεφάλα. Η μικρή αυτή βραχώδης χερσόνησος σχηματίζει στη μία της πλευρά φυσικό λιμάνι, όπου εντοπίστηκαν οικισμός και νεκροταφείο που χρονολογούνται από την περίοδο 3300-3200 π.Χ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νεκροταφείο αποτελεί την πρώτη τεκμηρίωση συστηματικής ταφής σε ολόκληρο το χώρο του Αιγαίου. Στην περιοχή αναπτύχθηκε κατά την εποχή του Χαλκού η μεταλλοτεχνία, ενώ εικάζεται ότι ο μεταγενέστερος πρωτοκυκλαδικός οικισμός της Αγίας Ειρήνης πρέπει να αποτέλεσε την εξέλιξη της πολιτιστικής ανάπτυξης του οικισμού στο ακρωτήρι Κεφάλα.
Η επίσκεψη του αρχαιολογικού χώρου της Αγίας Ειρήνης γίνεται έπειτα από σχετική συνεννόηση με το φύλακα του Αρχαιολογικού Μουσείου Κέας, τηλ.: 22880 22079.
