Η Μονή Αρκαδίου είναι κτισμένη σε απόσταση 23 χλμ. από την πόλη του Ρεθύμνου, στις βορειοδυτικές απολήξεις του Ψηλορείτη.
Έχει θεμελειωθεί, όπως μαρτυρούν διάφορες παραδόσεις από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ηράκλειο και στη συνέχεια οικοδομήθηκε από τον αυτοκράτορα Αρκάδιο τον 5ο αι. μ.Χ. στον οποίο οφείλει και το όνομά της. Άλλη άποψη αναφέρει πως η ονομασία έχει δοθεί από κάποιον μοναχό Αρκάδιο.
Είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Το κτιριακό συγκρότημα είναι τετράπλευρο στο οποίο εκτείνονται τα κελιά και οι βοηθητικοί χώροι, με διαστάσεις που φτάνουν τα 74Χ79 μ., έχοντας στο μέσο μεγάλη αυλή, όπου υπάρχει και το νέο καθολικό της μονής.
Σύμφωνα με μαρτυρίες αλλά και ιστορικές πηγές το καθολικό κτίστηκε μεταξύ του 1572 και 1587. Το υπόλοιπο συγκρότημα έχει κτιστεί περιοδικά από το 1670 έως το 1714, όπως φανερώνουν διάφορες επιγραφές. Την μεγάλη καταστροφή του 1866 διαδέχθηκαν πολλές οικοδομικές φάσεις.
Επιγραφή που σώζεται στην πρόσοψη της βάσης του κωδωνοστασίου αναφέρει ότι ο ναός κτίστηκε το 1587 κατά την εποχή της ενετοκρατίας στην Κρήτη.
Η άξια θαυμασμού πρόσοψη από λαξευτό πωρόλιθο με τα γοτθικά τόξα και οβελίσκους, τα αναγεννησιακά ανθέμια, τα κορινθιακά κυμάτια της όψιμης αναγέννησης και τις μπαρόκ σπείρες, αποτελούν μία μοναδική σύνθεση με ισχυρές και σαφείς επιδράσεις από τα έργα των σπουδαίων αρχιτεκτόνων Sebastiano Serlio και Andrea Palladio.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι Κρητικοί έκαναν πολλές συνεχιζόμενες Επαναστάσεις οι οποίες αποτύγχαναν και πείσμωναν ακόμη περισσότερο το λαό.
Το 1866 έδρευε στο μοναστήρι η επαναστατική επιτροπή των Κρητών και συντόνιζε τη Μεγάλη Κρητική Επανάσταση που είχε κύριο σύνθημα «ένωσις ή θάνατος» και αίτημα την ελευθερία και ένωση με την Ελλάδα. Εκεί είχαν καταφύγει περίπου 600 γυναικόπαιδα και περίπου 300 πολεμιστές. Στις 8 προς 9 Νοεμβρίου του 1866 άρχισε σκληρή πολιορκία του μοναστηριού από 15000 Τούρκους με βαρύ εξοπλισμό. Όταν τα τείχη άρχισαν να «ραγίζουν» και να εισβάλουν οι Τούρκοι μαζικά στον περίβολο, ένα ηρωικό χέρι Κρητικού επαναστάτη έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη. Η παράδοση λέει ότι ήταν ο Κωστής Γιαμπουδάκης. Το Αρκάδι έγινε ολοκαύτωμα και ενταφιάστηκαν εκατοντάδες Κρητικοί και Τούρκοι.
Το Ιερό λάβαρο της επανάστασης, εκκλησιαστικά σκεύη, χρυσοκέντητα άμφια και όπλα εκτίθενται στο μουσείο του μοναστηριού. Ακόμη πολλά χειρόγραφα σώζονται σε βιβλιοθήκες του εξωτερικού και κέντρα της Ορθοδοξίας.
Ιερά Μονή Αρκαδίου Ρεθύμνου
Τηλ: 28310.83.135, 28310.83.136
Fax: 28310.83.137
Ωράριο
Το μοναστήρι παραμένει ανοικτό καθόλη τη διάρκεια του έτους για τους προσκυνητές και τους υπόλοιπους επισκέπτες.
– Απρίλιος – Μάιος: 09:00 με 19:00
– Ιούνιος – Αύγουστος: 09:00 με 20:00
– Σεπτέμβριος – Οκτώβριος: 09:00 με 19:00
– Νοέμβριος: 09:00 με 17:00
– Δεκέμβριος – Μάρτιος: 09:00 με 16:00
Το παραπάνω ωράριο ισχύει καθημερινά, από Δευτέρα έως και Κυριακή.
Από τον Απρίλιο έως και τον Οκτώβριο το Μουσείο και η είσοδος της Μονής λειτουργεί καθημερινά.
Τις Κυριακές και τις αργίες το Μουσείο ανοίγει μετά το πέρας της Θ. Λειτουργίας.
Στο μοναστήρι τελούνται καθημερινά οι ιερές ακολουθίες σύμφωνα με το ορθόδοξο εκκλησιαστικό τυπικό. Η πρωϊνή ακολουθία τελείται στις 06:00 π.μ. και η απογευματινή στις 05:00 μ.μ.