Οι Φίλιπποι ήταν αρχαία πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας με αρχικό όνομα Κρηνίδες. Βρίσκεται στον σημερινό Νομό Καβάλας.
Ο Απόστολος Παύλος ίδρυσε στους Φιλίππους την πρώτη Χριστιανική Εκκλησία επί Ευρωπαϊκού εδάφους.
Ιστορία
Από τη Νεολιθική εποχή στο Βασίλειο των Μακεδόνων
Η περιοχή των Φιλίππων κατοικείται τουλάχιστον από αυτόχθονες από την νεολιθική εποχή αδιαλείπτως. Βρίσκεται στη θέση Ντικλί Τας, ΝΑ του σημερινού οικισμού. Η ιστορία του οικισμού των Φιλίππων αρχίζει στα 360/359 π.Χ. όταν άποικοι από τη Θάσο ιδρύουν την πρώτη πόλη, τις Κρηνίδες. Όταν το 356 π.Χ. απειλούνταν από τους Θράκες, ζήτησαν τη βοήθεια του Φιλίππου Β΄, του πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Εκείνος, διαβλέποντας την οικονομική και στρατηγική σημασία της πόλης, την κατέλαβε, την οχύρωσε και τη μετονόμασε σε Φιλίππους.
Ρωμαϊκοί χρόνοι
Στα ρωμαϊκά χρόνια οι Φίλιπποι ήταν η σπουδαιότερη πόλη της ανατολικής Μακεδονίας, χτισμένη σε πολύ στρατηγική θέση και στο μέσο μιας πλούσιας σε αγαθά περιοχής. Μετά τη μάχη των Φιλίππων (το 42 π.Χ) μετατράπηκε σε ρωμαϊκή αποικία και αποικίστηκε από Ρωμαίους βετεράνους στρατιώτες, δύο φορές. Ο πρώτος αποικισμός (deductio) έγινε, αμέσως μετά τη μάχη, με εντολή του Αντώνιου και πήραν μέρος σε αυτόν απόμαχοι του ρωμαϊκού στρατού. Ο δεύτερος αποικισμός, στον οποίο συμμετείχαν και Ιταλοί πολίτες, έγινε μετά τη ναυμαχία του Άκτιου (31 π.Χ.) με εντολή του Οκταβιανού Αυγούστου, ο οποίος θεωρείτο δεύτερος οικιστής της πόλης, μετά τον Φίλιππο Β’ και για το λόγο αυτό η αποικία έφερε στο εξής το όνομα γένους του: colonia Iulia Augusta Philippensis. Δεδομένου ότι η αποικία είχε αγροτικό κυρίως χαρακτήρα, οι Ρωμαίοι άποικοι δεν εγκαταστάθηκαν μόνο μέσα στην πόλη των Φιλίππων αλλά και στις κώμες και τις αγροτικές επαύλεις που ήταν διάσπαρτες σε όλη την έκταση του τεράστιου territorium της αποικίας, το οποίο περιλάμβανε μέσα στα όριά του το μεγαλύτερο μέρος των σημερινών νομών Δράμας και Καβάλας, καθώς κι ένα μέρος της περιοχής Παγγαίου του νομού Σερρών. Σε επιγραφές αναφέρονται οι κάτοικοι (vicani) διαφόρων κωμών, όπως είναι : οι Καλπαπουρείται, Προυπτοσουρηνοί, Οχρίνοι, Ιολλίται, Τριπολίται, Κερδωζείς, Mediani, Nicaenses, Coreni, Scaporeni, Tasibasteni, Montani, Suritani. [1]
Από τους Φιλίππους περνούσε η κύρια οδική αρτηρία της Εγνατίας οδού, η οποία μετά από πορεία 10-12 ρωμαϊκών μιλίων έφερνε στη Νεάπολη κι από κει στη Θράκη, όπως μαρτυρούν τα ρωμαϊκά Οδοιπορικά και τα μιλιάρια που βρέθηκαν ως τώρα. Στην πόλη εισερχόταν η Εγνατία από την πύλη της Αμφίπολης, περνούσε από το forum, όπου σώζεται και ένα πλακόστρωτο τμήμα της, εξερχόταν από την πύλη της Νεάπολης και αφού διέσχιζε ένα εκτεταμένο προάστιο, συνέχιζε την πορεία της προς νότο. Στους Φιλίππους είχε επίσης την αφετηρία του και ένας άλλος σημαντικός ρωμαϊκός δρόμος ο οποίος οδηγούσε διαδοχικά στις πόλεις Σίρις (Σέρρες), Ηράκλεια Σιντική και κατέληγε στην αρχαία Σαρδική (σημερινή Σόφια).[2]
Από την άφιξη του Αποστόλου Παύλου στη Βυζαντινή εποχή
Πολύ σημαντική χρονολογία υπήρξε το έτος 49 ή 50 μ.Χ., όταν ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε τους Φιλίππους και ίδρυσε την πρώτη Χριστιανική Εκκλησία της Ευρώπης.[3] Το γεγονός αυτό ανάδειξε την πόλη σε μητρόπολη του Χριστιανισμού. Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, μεταξύ του 963 με 969 μ.Χ., ανοικοδομούνται τα τείχη της πόλης και κτίζονται οι πύργοι και το τείχος της ακρόπολης. Κατά τον 7ο αιώνα οι φυσικές καταστροφές και επιδρομές ανάγκασαν τον πληθυσμό να εγκαταλείψει το αστικό κέντρο και να μετατραπεί σε οχυρό, διατηρώντας τη σημασία του, λόγω της θέσης του πάνω στη βασική χερσαία αρτηρία ανατολής – δύσης. Τον 14 αιώνα επήλθε η ολοκληρωτική εγκατάλειψη της περιοχής.