Η «Κοβεντάρειος» Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης (ΚΔΒΚ), είναι μια βιβλιοθήκη με πλούσια και μακρόχρονη ιστορία, η μελέτη της οποίας μας βοηθάει να κατανοήσουμε πέρα απ’ όλα τ’ άλλα, το ρόλο που έπαιξε το βιβλίο, σαν εργαλείο γνώσης, στην ζωή των κατοίκων του τόπου και να γνωρίσουμε το μορφωτικό και κοινωνικό τους επίπεδο, αλλά και τα ενδιαφέροντά τους σε διάφορες χρονικές περιόδους. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο σημαντικές βιβλιοθήκες της Ελλάδας, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού παλιών βιβλίων που περιέχει, των χειρογράφων, του αρχειακού υλικού αλλά και του όγκου της σύγχρονης συλλογής της.
Η ιστορία της βιβλιοθήκης ξεκινά το 17ο αιώνα όταν η πόλη της Κοζάνης, λόγω της θέσης της, εξελίσσεται σε πνευματικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Οι Κοζανίτες πάροικοι, λόγιοι και έμποροι ιδρύουν σχολείο οργανώνουν σχολική βιβλιοθήκη στην πατρίδα τους, που εξελίχθηκε μετά από πολλές περιπέτειες και αλλαγές στη σημερινή δημοτική βιβλιοθήκη.
Στις συλλογές της ΚΔΒΚ, πέρα από το σύγχρονο κομμάτι (εκδόσεις μετά την απελευθέρωσή της, το 1912), περιλαμβάνονται ως διακριτές κατηγορίες: α) τα χειρόγραφα, β) τα έντυπα, γ) τα λυτά, δ) η αρχαιολογική συλλογή, ε) η βιβλιοθήκη Ψαριανού και στ) η συλλογή χαρτών. Οι πρόσφατες προσπάθειες της βιβλιοθήκης για ψηφιοποίηση και παράλληλη περιγραφή του συνόλου του υλικού της αποτελεί μία αρχή για να υπάρχει πρόσβαση σε όλες εκείνες τις πληροφορίες που είναι σημαντικές για κάθε τόμο (βιβλιογραφικά στοιχεία, ιστορικά σημειώματα, περιγραφή της στάχωσης κ.λπ.).
Το νέο κτιριακό συγκρότημα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης και του Μουσείου Βιβλιοθήκης Κοζάνης που εγκαινιάστηκε 10 Οκτωβρίου του 2018, δίνει στέγη τόσο στα παλαίτυπα «Μετά τα Φυσικά» και «Περί ζώων ιστορίας» του Αριστοτέλη (εκτύπωση 1497), στη «Χάρτα του Ρήγα» (εκτύπωση 1796-97), στον Παγκόσμιο χάρτη του Άνθιμου Γαζή (1800), στην πρώτη ελληνική εφημερίδα των αδελφών Μαρκίδων Πούλιου («Εφημερίς» 1790-1797) όσο και σε 120.000 χειρόγραφα, κώδικες, χάρτες, φυλλάδια και βιβλία, μέχρι και στο «Αστερίξ και Κλεοπάτρα» των Ρενέ Γκοσινί και Αλμπέρ Ουντερζό, εξηγεί στο κοινό ελληνικό και ξένο, γιατί και πώς όλος αυτός ο πολιτιστικός πλούτος συγκεντρώθηκε στην πόλη της Κοζάνης των τελευταίων τριών αιώνων, καθιστώντας την ένα από τα βασικά ιστορικά κέντρα ανάπτυξης του Ελληνικού Διαφωτισμού, δείχνει πού μπορεί να προσβλέπει η κοινωνία της Κοζάνης και κάθε ελληνικής πόλης, για την μετεξέλιξή της από ιστορικό κέντρο του ελληνικού διαφωτισμού στα Βαλκάνια σε μελλοντική ισότιμη πόλη της Ενωμένης Ευρώπης.